Twórcy ludowi podstrony
Treść
Wanda Łomnicka-Dulak poetka, animatorka kultury, regionalistka, a przede wszystkim ambasadorka folkloru i kultury górali nadpopradzkich. W dzieciństwie związana z Kosarzyskami, obecnie mieszka w Piwnicznej Zdroju. Pochodzi z zasłużonego piwniczańskiego rodu, jej ojciec Michał Łomnicki - leśnik był w czasie II wojny światowej przewodnikiem i kurierem. Został odznaczony Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (1994).
W latach 1991-2011 członkini zespołu redakcyjnego miesięcznika Znad Popradu, ponadto autorka cyklicznych felietonów gwarowych Babskie godanie. Od 1988 roku należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w dziedzinie poezja, pisarstwo ludowe, od 1994 do Związku Literatów Polskich, od 1997 do Klubu Literackiego, później grupy Sądecczyzna. Od 31 lat jest członkiem Zespołu Regionalnego Dolina Popradu w Piwnicznej, a jej wiersze gwarowe są wykorzystywane w programie zespołu, od kilkunastu lat pomaga w prowadzeniu spraw administracyjnych zespołu. Występuje też w żeńskiej grupie śpiewaczej działającej przy zespole i zdobywała z nią czołowe nagrody na konkursach i festiwalach. Jest nie tylko wykonawczynią pieśni, ale poszukuje też starych ballad, pieśni i pastorałek wzbogacając repertuar zespołu. Na podstawie dawnych przekazów pisze opowiadania i gadki. Od 33 lat pisze scenariusze do obrazków obyczajowych przygotowanych np. na Wojewódzki Festiwal Kultury Młodzieży Wiejskiej w Limanowej (1986 i 1987), przedstawienia dla teatru amatorskiego w Łomnicy Zdroju, a także dla szkół, przedszkoli i grup harcerskich. Jest autorką scenariuszy widowisk dla R.Z Dolina Popradu (Łobigrowka, Rzniontki na Skorupaf, Świenty Scepon u Łazianuf) pomagała też w ich opracowaniu i wyreżyserowaniu. Największym sukcesem było zdobycie nagród głównych Złotych Ciupag w kat. tradycyjnej na MF FZG w Zakopanem (2011) za widowisko Rzniontki na Skorupaf oraz w 2015 za program U Wojciecha sypło ziorno, które napisała
i opracowała z inspiracji Stanisława Źrałki. Ten ostatni program oraz Świenty Scepon u Łazianuf zostały nagodzone Złotymi Sercami na Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu w roku 2013
i 2015. Napisanie scenariusza każdego widowiska poprzedza długi etap zbierania materiałów, rozmów i wywiadów z ludźmi, konsultacji oraz kwerend w prasie i wydawnictwach. Oprócz wartości artystycznych i etnograficznych warto podkreślić zawarte w nich przesłanie wspólnoty w pracy i świętowaniu przez mieszkańców górskich osad nad Piwniczną. Jest autorką programu dla dziecięcego zespołu Małe Piwnicoki nagrodzanego na Festiwalu Karpackim w Rabce pt. Gazdy posły het.
W roku 2012 tłumaczyła na język polski tomik poety łemkowskiego Petra Murianki
”Do kraju nienarodzenia”. Interesuje ją kultura w tym folklor Łemków i Słowaków, oraz wzajemne wpływy i przenikanie się z kulturą nadpopradzkich górali. Przez 20 lat współorganizowała z Barbarą Paluchową Międzynarodowe Spotkania Poetów, Muzyków Gór Wrzosowisko, przez 15 lat pełniła funkcję sekretarza Jury konkursu Sen o Karpatach. Przez kilkanaście lat organizowała i prowadziła w ramach Wrzosowiska koncerty Dymi kocioł Karpat. Jest autorką słów do Krakowioków sądeckich na powitanie i pożegnanie Ojca Świętego Jana Pawła II w Starym Sączu w 1999 roku. Na spotkaniach autorskich w różnych miastach Polski, na Litwie, Słowacji, we Francji promuje gwarę, obyczaje, folklor nadpopradzkich górali. Tworzy scenariusza na imprezy, jubileusze, prymicje, promuje zaproszenia i życzenia pisane gwarą (w stylu pytacy i podłaźników). W wierszach i artykułach tworzy swoistą galerię prymistów, heligonistów, starostów weselnych, kolędników, śpiewaczek ludowych i poczet ciekawych postaci, jakby chciała zatrzymać „końduś” starego świata. Jeden z takich wierszy
o skrzypku został np. wykorzystany na zaproszeniu na Ogólnopolski Festiwal w Kazimierzu. Jest zaliczana do czołówki poetów ludowych, świadczą o tym główne nagrody w konkursach m.in. Jana Pocka oraz przyznana już w 1999 roku nagroda Ministra Kultury i Sztuki im. Oskara Kolberga za zasługi dla kultury ludowej, a także obecność jej wierszy w ogólnopolskich almanachach Wanda Łomnicka-Dulak często pisze o górach nie tylko w kontekście krajobrazowym ale także ludzkim - od dziesięciu lat nieprzerwanie jest laureatką nagród
i wyróżnień w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Tadeusza Staicha na wiersz o tematyce górskiej z Zakopanem. Łącznie zdobyła ponad 100 nagród i wyróżnień w konkursach literackich organizowanych na terenie całego kraju. Przez kilkanaście lat dokumentowała pracę zespołu Dolina Popradu na łamach gazety Znad Popradu. Pisze gwarą wiersze i widowiska dla dzieci
w wieku przedszkolnym i szkolnym (m.in. Jasełka). Otwarta na kulturę innych grup – pisze wstępy do tomików poetów sądeckich i podhalańskich, prowadzi ich promocje. Stara się promować też inne miejsca Sądecczyzny, pisała teksty do albumu o Beskidzie Sądeckim , Rytrze, ostatnio o Łącku a nawet o Pieninach.
Wraz z Dariuszem Rzeźnikiem i innymi osobami z kręgu zespołu prowadziła poszukiwania pozostałości folkloru muzycznego oraz przeprowadzała (wspólnie z D.Rz. lub samodzielnie) wywiady terenowe. Zaowocowało to opracowaniem kolęd i pastorałek śpiewanych dawniej w naszym regionie i włączeniem ich do repertuaru zespołu. W 2012 Dolina Popradu nagrała płytę z kolędami i pastorałkami. Efektem tych poszukiwań są także dwa zbiory pieśni śpiewanych w XIX i XX wieku przez górali nadpopradzkich: Źródła pieśni i Popradowa nuta, w których opracowanie i wydanie mocno się zaangażowała. Obecnie prowadzi i opracowuje wywiady na terenie Miasta i Gminy Piwniczna w ramach Nowej Akcji Zbierania Folkloru, projekt: Małopolska Źródłem Tradycji.
Stara się o promocję małej Ojczyzny poprzez opis krajobrazu, historii, obyczajów
w albumach i innych wydawnictwach wspólnie z Towarzystwem Miłośników Piwnicznej,
w którym działa czynnie ponad 30 lat. W wierszach i prozie poetyckiej stara się zatrzymać dawność, przenieść ją ponad czasem, zachować dawne wartości: miłość do Boga i ziemi. Publikacje książkowe to 10 tomików poetyckich, teksty do 8 albumów promujących nadpopradzka krainę, słownik gwary oraz leksykon kultury górali nadpopradzkich. Jest autorką dwóch rozdziałów w Monografii Piwnicznej (1998) pod red. Prof. Józefa Długosza. Zdecydowana większość powyższych działań wykonywana jest w formie wolontariatu.
Aktywnie działa na rzecz Małej Ojczyzny w stowarzyszeniach działających w Piwnicznej – Zdroju: Towarzystwo Miłośników Piwnicznej, Stowarzyszenie Górali Nadpopradzkich, Rodzinne Stowarzyszenie Dużych i Małych Chołpina.
W 2019 r. otrzymała nagrodę im. Romana Reinfussa (zasłużonych dla regionu miłośników, badaczy i twórców dziedzictwa kulturowego).
Więcej informacji o Wandzie Łomnickiej-Dulak można znaleźć w książce "Popradowa nuta. Górale Nadpopradzcy Pieśni Śpiewane w XIX i XX wieku", gdzie m.in. przedstawione zostały sylwetki zbieraczy nadpopradzkiego folkloru.
